Luật Đất đai năm 2024 (Luật số 31/2024/QH15) đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5 Quốc hội khóa XV ngày 18/01/2024 (chính thức có hiệu lực kể từ ngày 01/8/2024 theo Luật số 43/2024/QH15).
Một trong những điểm mới của Luật Đất đai 2024 là tăng cường phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Điều này giúp giảm thiểu thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, tạo thuận lợi hơn cho người dân, doanh nghiệp.
Theo đó, việc phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định giá đất cụ thể (theo Luật Đất đai năm 2013 là Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định giá đất cụ thể) trong một số trường hợp sẽ giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong quá trình thực hiện thủ tục.
Theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, có tổng cộng 10 nhóm thủ tục hành chính về đất đai, cụ thể: (1)- thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất; (2)- thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất; (3)- thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, thủ tục đính chính, thu hồi, hủy giấy chứng nhận đã cấp; (4)- thủ tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất; (5)- thủ tục tách thửa đất, hợp thửa đất; (6)- thủ tục cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc, cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất; (7)- thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai tại cơ quan hành chính; (8)- thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; (9)- thủ tục cung cấp thông tin, dữ liệu đất đai; (10)- thủ tục hành chính khác về đất đai.
Bên cạnh 10 thủ tục hành chính về đất đai nêu trên, Luật Đất đai năm 2024 cũng quy định rõ các nguyên tắc khi thực hiện các thủ tục này. Theo đó, quá trình thực hiện thủ tục phải bảo đảm các nguyên tắc cơ bản, cụ thể như sau:
Thứ nhất, bảo đảm sự bình đẳng, khách quan, công khai, minh bạch và có sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, chính xác giữa các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính.
Thứ hai, bảo đảm phương thức thực hiện đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, lồng ghép trong việc giải quyết thủ tục hành chính về đất đai, tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức của tổ chức, cá nhân và cơ quan có thẩm quyền góp phần cải cách thủ tục hành chính.
Thứ ba, tổ chức, cá nhân yêu cầu thực hiện thủ tục hành chính về đất đai chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực của nội dung kê khai và các giấy tờ trong hồ sơ đã nộp.
Thứ tư, thủ tục hành chính về đất đai được thực hiện bằng hình thức trực tiếp, qua hệ thống bưu chính hoặc trên môi trường điện tử và có giá trị pháp lý như nhau.
Thứ năm, cơ quan giải quyết thủ tục hành chính về đất đai chịu trách nhiệm thực hiện đúng thẩm quyền và thời gian theo quy định của pháp luật, không chịu trách nhiệm về những nội dung trong các văn bản, giấy tờ có trong hồ sơ đã được cơ quan, người có thẩm quyền khác chấp thuận, thẩm định, phê duyệt hoặc giải quyết trước đó.
Nguồn internet
Đặc biệt, để tăng cường sự minh bạch, cũng như tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp khi thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, Luật Đất đai năm 2024 cũng quy định cụ thể về công bố, công khai thủ tục hành chính về đất đai. Theo đó, thủ tục hành chính về đất đai sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phải được công bố theo quy định của Chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính.
Ngoài ra, Luật cũng quy định nội dung công khai thủ tục hành chính về đất đai gồm: cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả; cơ quan giải quyết thủ tục hành chính; đối tượng thực hiện thủ tục hành chính; thời gian giải quyết đối với từng thủ tục hành chính; thành phần, số lượng hồ sơ đối với từng thủ tục hành chính; quy trình và trách nhiệm giải quyết từng thủ tục hành chính; nghĩa vụ tài chính, phí và lệ phí phải nộp đối với từng thủ tục hành chính; nội dung khác của bộ thủ tục hành chính (nếu có).
Bên cạnh đó, Luật Đất đai năm 2024 còn quy định rõ trách nhiệm đối với từng chủ thể trong thực hiện các thủ tục hành chính. Theo đó, UBND các cấp có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra và tổ chức thực hiện thủ tục hành chính tại địa phương; quy định việc phối hợp giữa các cơ quan có liên quan ở địa phương để giải quyết thủ tục hành chính về đất đai và thủ tục hành chính khác có liên quan; tổ chức thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính về đất đai phải thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định và công khai kết quả giải quyết thủ tục hành chính.
Việc quy định cụ thể từng thủ tục, phương thức công khai, cũng như quy định rõ trách nhiệm đến từng cơ quan, chủ thể liên quan đến việc thực hiện thủ tục hành chính, Luật Đất đai năm 2024 sẽ góp phần tăng cường tính minh bạch, cũng như nâng cao trách nhiệm của các cơ quan trong phối hợp, thực hiện các thủ tục hành chính. Qua đó, giúp giảm thiểu các chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.
Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang tham mưu Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành đối với 10 nhóm thủ tục hành chính nêu trên.
Phan Thanh Nhàn